Stowarzyszenia i grupy parafialne
Powołanie parafii w 1929 roku wpłynęło na prężny rozwój stowarzyszeń i bractw. Niektóre z nich działały już w okresie istnienia kuracji. Nastąpiło teraz ich odrodzenie. W 1929 roku jako jedne z pierwszych powstały: Stowarzyszenie Mężów Katolickich, III Zakon św. Franciszka liczący ponad 100 członków (istniał już w okresie kuracji), Arcybractwo Pocieszenia Maryi i Apostolstwo Modlitwy, które faktycznie po raz pierwszy zostało założone w 1904 roku, jeszcze w czasach istnienia kuracji, a potem - w 1922 roku - odrodziło się po powrocie jezuitów do Rudy. W dniu 2 lutego 1930 roku została założona Sodalicja Mariańska Panien pw. Matki Boskiej Królowej Polski i św. Teresy od Dzieciątka Jezus. W tym okresie powstała także Sodalicja Mariańska Młodzieńców, natomiast pod koniec 1931 roku- Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej. W związku z rozwojem stowarzyszeń występował coraz wyraźniej brak miejsca na spotkania i zebrania grup parafialnych. Dlatego w 1930 roku dobudowano do istniejącego domu zakonnego skrzydło wschodnie, w którym została urządzona salka parafialna, o czym już wcześniej wspomniano. W 1931 roku zostały założone nowe stowarzyszenia. Powstało między innymi Kółko Krucjaty Eucharystycznej. Członkami Krucjaty były dzieci szkolne w wieku 7 do 14 lat, a opiekunami nauczyciele. W tymże roku utworzyło się również stowarzyszenie o nazwie Dzieło Dziecięctwa Pana Jezusa. Organizacja ta miała na celu zainteresowanie dzieci misjami katolickimi. Jej założycielem był w 1843 roku Karol de Forbin-Janson, biskup Nancy. Fundusz tego stowarzyszenia tworzyły niewielkie składki miesięczne, które przeznaczone były na rozwój misji św. W Rudzie Dzieło Dziecięctwa Pana Jezusa zostało założone po raz pierwszy w 1895 roku prze ks. kuratusa Emanuela Buchwalda, w czasach istnienia kuracji.
92. Dzieci z kółka Krucjaty Eucharystycznej wraz z opiekunem o. Janem Kopciem (fotografia z początku lat trzydziestych XX wieku) Parafia odczuwała brak należytej oprawy śpiewaczej przy organizowaniu uroczystości kościelnych. Potrzeby te doceniał zwłaszcza długoletni organista Jan Kałus. Z jego inicjatywy 6 listopada 1932 roku powstał Chór kościelny pw. św. Cecylii. Na prezesa chóru wybrano Teodora Bonka, natomiast dyrygentem został wspomniany Jan Kałus. Patronem chóru był proboszcz parafii Matki Boskiej Różańcowej. Pierwsze występy chóru miały miejsce w okresie Świąt Bożego Narodzenia. Chór odznaczał się zwłaszcza w czasie procesji Bożego Ciała, gdzie występował wspólnie z orkiestrą dętą kopalni "Walenty-Wawel". W miarę swego rozwoju chór śpiewał również na imprezach innych organizacji. Jego działalność spowodowała uaktywnienie śpiewu w kościele i duże urozmaicenie nabożeństw. Zespół chóralny notował w swojej działalności nawet przedstawienia amatorskie, a także pielęgnował różnorodne formy życia towarzyskiego, w tym zabawy w dniu patronki św. Cecylii. Zarząd organizował liczne wycieczki wypoczynkowe i krajoznawcze. Staraniem dyrygenta chóru Jana Kałusa w 1932 roku został wydany Śpiewniczek kościelny.
Z inicjatywy Sodalicji Mariańskiej Młodzieńców odbyła się w 1934 roku wystawa misyjna i zjazd dekanalny poświęcony misjom. Protektorami tych imprez byli: ks. prałat Karol Skupin, oficjał Sądu Biskupiego, ks. Jan Skrzypczyk, proboszcz parafii św. Józefa oraz ks. Stanisław Mrozik SJ, wikariusz parafii Matki Boskiej Różańcowej. Przygotowania trwały przez kilka miesięcy. Uczestniczyli w nich członkowie stowarzyszeń obydwu rudzkich parafii, a także koła misyjne z parafii w Chropaczowie, Goduli, Lipinach, Łagiewnikach, Nowym Bytomiu i Orzegowie. Na wystawę sprowadzono eksponaty muzealne z terenów misyjnych od 0.0. Jezuitów z Krakowa oraz 0.0. Oblatów z Lublińca. Osobny dział tworzyła literatura misyjna. W dniu 2 września, kiedy nastąpiło otwarcie wystawy i zjazdu, odbyła się akademia misyjna w Domu Narodowym, z udziałem naczelnika gminy, reprezentanta Gwarectwa, wielu innych zaproszonych gości oraz wiernych z obydwu rudzkich parafii. Główny referat misyjny wygłosił ks. Kazimierz Konopka SJ, misjonarz w Rodezji. Po południu, również w Domu Narodowym, odbyły się obrady z udziałem wiernych narodowości polskiej i niemieckiej, pod patronatem ks. dziekana Pawła Puchera. Ks. prałat Karol Skupin mówił o rozwoju akcji misyjnej, zaś ks. superior Franciszek Kałuża SJ wygłosił prelekcję pt. Jak pracować praktycznie w parafialnych związkach misyjnych. Sama wystawa była zlokalizowana w dużej sali hotelu "Piast". Wiele eksponatów, jako darów dla misji, dostarczyli także parafianie. Wystawa cieszyła się żywym zainteresowaniem zwiedzających, więc trwała przez cały tydzień, do 9 września. Zapoznało się z nią blisko 15 tysięcy osób, w tym ponad 5 tysięcy dzieci szkolnych. W 1934 roku Episkopat Polski powołał do życia Akcję Katolicką, której gorącym orędownikiem był biskup Stanisław Adamski. Działalność Akcji Katolickiej opierała się o stowarzyszenia. Jednym z nich było Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej (KSMM). Przy parafii Matki Boskiej Różańcowej oddział KSMM powstał w 1934 roku, z przekształcenia istniejącego od trzech lat Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej. Prezesem był Paweł Stopa, jego zastępcą Bogdan Sieroń, a sekretarzem Stanisław Adamski. Rudzkie KSMM rozwinęło żywą działalność. Było w pewnym stopniu kontynuatorem dzieła rozpoczętego przez Towarzystwo św. Alojzego, mimo iż patronem Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej był św. Stanisław Kostka.
94. Grupa członków Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej w latach trzydziestych XX wieku W czerwcu 1936 roku odbyło się święto młodzieży katolickiej w Rudzie z okazji poświęcenia sztandaru KSMM. A oto relacja z tej uroczystości zamieszczona w "Polsce Zachodniej" (27 czerwca 1936 r.): W ubiegłą niedzielę, dnia 21 bm. odbył się, w Rudy Śl. doroczny zlot KSMM a okazji pięciolecia istnienia oddziału przy par. NMP oraz poświecenia sztandaru oddziału. Katolicka młodzież męska i żeńska oraz pokrewne jej stowarzyszenia katolickie uformowały okazały pochód, który z licznymi sztandarami i orkiestrą na czele udał się, na nabożeństwo. Płomienne kazanie ks. prób. Kałuży SJ wywarto na słuchaczek silne wrażenie. Po nabożeństwie młodzież i organizacje przedefilowały przed komitetem honorowym. Powszechny podziw wzbudziła bandera konna, którą tworzyli umundurowani druhowie KMM. Uroczyste wbijanie gwoździ poprzedziły przemówienia m. in. ks. dr Krząkały. Po uroczystych nieszporach odbyły się zawody sportowe oraz koncert. W uroczystości wzięło bardzo liczny udział miejscowe społeczeństwo. Wielkim wydarzeniem był zlot KSMM (w skali ogólnokrajowej) w Częstochowie w dniach 24 i 25 września 1938 roku pod hasłem Budujemy Polskę Chrystusową. Wśród około 100 tysięcy uczestników zlotu znajdowała się również kilkusetosobowa grupa z parafii dekanatu rudzkiego, w tym wielu członków z oddziału KSMM przy parafii Matki Boskiej Różańcowej. O rozwoju stowarzyszeń parafialnych w latach trzydziestych świadczy zapis w protokole powizytacyjnym ks. dziekana Pawła Puchera, który przeprowadził wizytację kościoła i urzędu parafialnego w dniu 24 października 1934 roku. Z protokołu tego wynika, że w tym czasie przy parafii istniały następujące stowarzyszenia:
Nie wiadomo, dlaczego nie uwzględniono w powyższym dokumencie żywego Różańca, Kółka Krucjaty Eucharystycznej oraz Dziecięctwa Pana Jezusa. Stowarzyszenia te również istniały wtedy przy parafii. W dniu 24 października 1937 roku zostało założone Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Żeńskiej (KSMŻ). Na prezeskę Zarządu wybrano Marię Hajdużankę. Jej zastępczynią, była Irena Sieroniówna, a sekretarką Zofia Dudzianka. Opiekunem i asystentem Koła był o. Paweł Olesch. KSMŻ rozwijało się prężnie. W 1939 roku liczyło 95 członkiń. Druhny brały czynny udział w Akcji Katolickiej. Przygotowywały też corocznie ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa w święto Bożego Ciała. W dniu 30 kwietnia 1939 roku odbyła się uroczystość poświęcenia sztandaru KSMŻ. Oblicze działalności stowarzyszeń w okresie międzywojennym kształtowały dwie tendencje: nawiązywanie do tradycji - wyrazem tego była między innymi popularność teatru amatorskiego; druga tendencja objawiała się w dążności do podnoszenia poziomu wykształcenia członków stowarzyszeń i do poszerzania ich horyzontów myślowych. W tym celu rozwijano czytelnictwo książek i czasopism o treściach religijnych, wygłaszano prelekcje i odczyty, a także organizowano wielotysięczne zloty i manifestacje religijne. Działalność ta została niestety przerwana wskutek wybuchu II wojny światowej. Na podstawie rozporządzenia wydanego 2 października 1939 roku przez niemieckie władze nazistowskie na Górnym Śląsku, nastąpiła likwidacja polskich stowarzyszeń, w tym także wszystkich organizacji kościelnych powstałych w przeszłości na prawie polskim. W praktyce było to równoznaczne z końcem Akcji Katolickiej. Te restrykcje dotyczyły również stowarzyszeń rudzkiej parafii Matki Boskiej Różańcowej, przy której ostało się jedynie Bractwo Żywego Różańca. Nadal działały natomiast organizacje niemieckie, takie jak na przykład "Ehrenwache" czy "Christlische Mütter".
95. Członkinie Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej w 1939 roku. W środku ks. moderator Paweł Olesch SJ Wśród stowarzyszeń parafialnych, które odrodziły się w 1945 roku, była Sodalicja Mariańska Młodzieńców. A oto wspomnienia jednego z jej członków, późniejszego księdza Stanisława Krzoski: Moderatorem nasiej Sodalicji był początkowo o. Józef Sobola SJ, a po nim o. Eugeniusz Chodaczek SJ. Celem Sodalicji było pogłębianie u swoich członków zasad religijnych oraz, pobudzanie ich do gorliwej pracy apostolskiej, jak również pielęgnowanie życia nadprzyrodzonego i nabożeństwa do Najświętsza Maryi Panny. Sodalisi byli zobowiązani do udziału w comiesięcznej Komunii św., we wspólnych nabożeństwach i zebraniach miesięcznych. Zebrania odbywały się po nieszporach. W czasie zebrania omawiano sprawy organizacyjne. Był to wykład formacyjny wygłaszany przez księdza moderatora, zaś któryś z sodalisów omawiał wybrane zagadnienia religijne, w przygotowaniu ich pomagał zawsze ksiądz moderator. Co tydzień organizowane były spotkania koleżeńskie zwane "ogniskiem", w czasie których można było pograć w piłkę, gry stołowe, zając się lekturą i pogawędzić. Czynna była także biblioteka. Przy Sodalicji istniała jedyna w diecezji orkiestra dęta. W podrozdziale poświęconym działalności charytatywnej został wspomniany ponadto zespół teatralno-taneczny, prowadzony z powodzeniem przez sodalisów.
|
93. Wydawca Śpiewnika
był również dyrygentem chóru św. Cecylii
