Św. Bartosz to postać, która może nie jest powszechnie znana, ale odgrywa ważną rolę jako patron stolarzy i piekarzy. Był on jednym z 12 apostołów Jezusa Chrystusa i według tradycji głosił Słowo Boże w Indiach. W jego życiu i legendach związanych z jego osobą znajdziemy wiele ciekawych wątków. Poznajmy zatem tę barwną postać i dowiedzmy się, skąd wzięły się jego powiązania ze stolarstwem i piekarnictwem.
Kluczowe wnioski:- Św. Bartosz był jednym z 12 apostołów Jezusa.
- Według legend głosił wiarę chrześcijańską w Indiach.
- Z powodu pracy jako stolarz został patronem tego rzemiosła.
- Piekarze uznają go także za swego patrona ze względu na cud z chlebem.
- W sztuce przedstawiany jest z nożem lub księgą.
Kim był św. Bartosz, patron stolarzy?św. Bartosz, patron stolarzy?
Św. Bartosz był jednym z 12 apostołów powołanych przez Jezusa Chrystusa. Pochodził z Kany Galilejskiej i należał do grona pierwszych uczniów Jezusa. Według Ewangelii, jego drugie imię brzmiało Natanael. Przez wieki Kościół przekazywał, że Bartosz pracował jako stolarz, zanim stał się apostołem.
Niektóre podania głoszą, że to właśnie Bartosz wykonał stół ostatniej wieczerzy, przy którym Jezus po raz ostatni jadł z 12 apostołami przed swoją męką. Być może właśnie ze względu na tę tradycję Bartosz został nieformalnym patronem stolarzy.
Po zesłaniu Ducha Świętego Bartosz miał udać się z misją ewangelizacyjną do odległych krain Azji Mniejszej, Armenii i Indii. Żył skromnie, często podróżując i opowiadając poganom o Chrystusie. Z tego powodu czasem przedstawia się go z otwartą księgą - symbolem głoszenia słowa Bożego.
Ciekawostki z życia św. Bartoszaśw. Bartosza
Choć o życiu Bartosza wiadomo niewiele, do naszych czasów przetrwało kilka ciekawych legend na jego temat. Jedna z nich mówi, że w czasie swoich podróży po Armenii św. Bartosz spotkał swoją własną siostrę, którą rozpoznał po znamieniu na jej ciele. Oboje bardzo się wzruszyli, widząc się po latach ewangelizacji w tak odległych krainach.
Inna barwna opowieść dotyczy Bartoszowych spotkań z mieszkańcami Indyj. Gdy pogańscy kapłani domagali się od apostoła cudu, on wskazał ręką na posąg bożka. Posąg runął i rozbił się na kawałki. To wydarzenie tak poruszyło tłum, że wielu Indian uwierzyło w Boga głoszonego przez Bartosza.
Według niektórych źródeł, na starość św. Bartosz został biskupem w Armenii. W wieku ponad 80 lat poniósł śmierć męczeńską - został żywcem obdarty ze skóry. Sceny jego męczeństwa często pojawiają się w chrześcijańskiej sztuce.
Śmierć męczeńska św. Bartosza
Kiedy Bartosz był już sędziwym starcem, miał zostać uwięziony i skazany na okrutną karę na rozkaz króla Polimiusza. Katowie obdarli go ze skóry, po czym ścięli mieczem. Św. Bartosza czci się szczególnie w Armenii, gdzie według tradycji poniósł śmierć męczeńską.
W ikonografii św. Bartosz często przedstawiany jest ze swoim atrybutem - nożem, którym miał być obdarty ze skóry. Pomimo tak tragicznego końca swojego żywota, apostoł umarł z podniesioną głową, nie wyrzekając się wiary w Chrystusa.
Czytaj więcej: Odkryj tajemnice Pulcherii, fascynującej i wpływowej postaci historii
Dlaczego św. Bartosz został patronem piekarzy?św. Bartosz został patronem piekarzy?
Według jednej z legend, św. Bartosz podczas swoich misyjnych podróży zatrzymał się na spoczynek w pobliżu piekarni. Gdy piekarz zaczął wypiekać chleb, okazało się, że zabrakło ciasta na ostatni bochenek. Rozzłoszczony rzemieślnik zaczął bluźnić.
Wtedy św. Bartosz miał wyjąć z torby odrobinę mąki, połączyć ją z wodą i stworzyć dodatkowy bochenek chleba - dużo większy od wszystkich poprzednich. Na pamiątkę tego cudu piekarze obrałi apostoła na patrona swojego zawodu.
Możliwe również, że legenda ta symbolizuje misję ewangelizacyjną św. Bartosza - głoszenie Słowa Bożego "karmiło" duszę, tak jak chleb karmi ciało. Dzięki niemu wielu pogan poznało Boga, podobnie jak cudowny bochenek nasycił głód fizyczny.
Symbolika chleba w tradycji chrześcijańskiej
Chleb od zawsze stanowił ważny element w religii - zarówno w judaizmie, jak i później w chrześcijaństwie. Przypominał o Bożej opatrzności i zaspokajaniu podstawowych ludzkich potrzeb.
W Nowym Testamencie Jezus posłużył się symbolem chleba, by wyjaśnić tajemnicę Eucharystii podczas Ostatniej Wieczerzy. Stąd też prawdopodobnie wzięły się powiązania patronatu św. Bartosza z piekarzami.
Legendy związane ze św. Bartoszemśw. Bartoszem
Oprócz biblijnych wzmianek o św. Bartoszu i jego życiu jako apostoła, istnieje wiele późniejszych chrześcijańskich legend z nim związanych. Niektóre podania ludowe przypisywały mu nawet cudotwórcze moce.
Jedna z bardziej znanych opowieści mówi, że kiedy statek, którym płynął św. Bartosz, utknął na mieliźnie, apostoł wziął swój płaszcz, rozpostarł go na wodzie i dopłynął tak bezpiecznie do brzegu. Potem miał zebrać z powrotem załogę i ładunek na cudowny płaszcz i przetransportować w ten sposób statek na głębszą wodę.
Istnieje też legenda o wskrzeszeniu zmarłego smoka przez św. Bartosza. Zwierzę miało zostać uśmiercone przez okrutnego władcę, a święty - wzruszony losem stworzenia - pomodlił się nad nim, przywracając je do życia.
Różnorodność tych opowieści ukazuje, że postać św. Bartosza cieszyła się dużym szacunkiem i sympatią prostego ludu.
Bartosz w sztuce i kulturze
Choć św. Bartosz należy do grona 12 apostołów Jezusa, w chrześcijańskiej sztuce nie był tak popularnym motywem ikonograficznym jak np. św. Piotr czy św. Jan. Niemniej pojawia się na wielu obrazach przedstawiających grupę apostołów lub sceny z życia Chrystusa.
Często ukazywany jest z atrybutami - nożem (narzędziem swojego męczeństwa) lub księgą (jako symbol ewangelizacji). Wyróżnia go zazwyczaj broda i siwe włosy, co podkreśla jego sędziwy wiek w chwili śmierci. Niekiedy towarzyszy mu smok - nawiązanie do wspomnianej już legendy o wskrzeszeniu tego zwierzęcia.
| Obszar patronatu | stolarze, piekarze, krawcy, garbarze, kuśnierze, rymarze, rękawicznicy |
| Atrybuty w ikonografii | księga, nóż, smok, statua bożka |
| Relikwie | Rzym, Lipari, Benewent, Gandawa |
Imię świętego nosił m.in. włoski podróżnik Krzysztof Kolumb, który obwołał odkrytą przez siebie wyspę San Bartolomeo. Także jeden z ośmiu kraterów na Merkurym nazwano kraterem św. Bartłomieja.
Bartosz jako patron rzemieślników
Ze względu na tradycję, jakoby św. Bartosz pracował jako cieśla lub stolarz przed swoim powołaniem, stał się patronem stolarzy i innych rzemieślników związanych z obróbką drewna.
O jego opiece wzywają również rzemieślnicy i rękodzielnicy pracujący z innymi materiałami miękkimi, jak skóra, tkaniny czy włókna. Wśród grup zawodowych, które obrały go na patrona znaleźli się więc m.in. kuśnierze, garbarze, kaleciarze, szewcy i krawcy.
Jako patron piekarzy św. Bartosz czczony jest od średniowiecza. Jego wspomnienie liturgiczne obchodzone jest 24 sierpnia. W wielu kościołach i kaplicach pod jego wezwaniem można zobaczyć figury i obrazy przedstawiające apostoła z atrybutami jego profesji i męczeństwa.
- Św. Bartosz uznawany jest za patrona Piekar Śląskich - popularnego ośrodka pielgrzymkowego na Górnym Śląsku.
- Imię Bartosz należy do najpopularniejszych męskich imion w Polsce. Nosi je m.in. znany piłkarz - Bartosz Kapustka.
Podsumowanie
W powyższym artykule przyjrzeliśmy się bliżej postaci św. Bartosza - jednego z 12 apostołów Jezusa. Poznaliśmy historię jego życia, misji ewangelizacyjnej oraz tragicznej śmierci męczeńskiej. Dowiedzieliśmy się również, skąd wzięły się jego związki z rzemiosłem stolarskim i piekarniczym.
Mam nadzieję, że ta podróż przez biblijne opowieści i późniejsze legendy pozwoliła Ci lepiej poznać i zrozumieć tę barwną postać. Być może teraz inaczej spojrzysz na wizerunki św. Bartosza w sztuce sakralnej lub z większym zainteresowaniem sięgniesz po książki pisane na jego temat.
Jeśli jesteś rzemieślnikiem lub twoja praca wiąże się z obróbką drewna, skóry lub pieczeniem chleba, być może od dziś św. Bartosz stanie się również twoim nieformalnym patronem. Warto czasem rzucić okiem na jego inspirującą historię.
Mam nadzieję, że lektura artykułu upłynęła Ci przyjemnie i pozwoliła poszerzyć swoją wiedzę o chrześcijańskiej tradycji. Zachęcam do dalszych poszukiwań i zgłębiania tematu świętych Kościoła katolickiego.
Tagi
Udostępnij artykuł
