Triumf nad grzechem

Giovanni Battista Tiepolo

"Niepokalane Poczęcie", olej na płótnie, 1769
Muzeum Prado, Madryt

Jak pokazać w sztuce niepokalane poczęcie Maryi? Jest oczywiste, że wybierając taki temat obrazu, artyści musieli posługiwać się symbolami. W okresie baroku malowali Niepokalaną podobnie jak Wniebowzięcie. Matka Boża unosi się w abstrakcyjnej przestrzeni, wśród chmur, z górującym nad nią białym gołębiem - symbolem Ducha Świętego. Jej sylwetka otoczona jest maryjnymi atrybutami. One mówią wszystko.

Aniołek w prawym dolnym rogu obrazu trzyma lilię, symbolizującą czystość. Matka Boża stoi na kuli ziemskiej, depcząc węża - kusiciela. Ma to oznaczać Jej zwycięstwo nad grzechem pierworodnym. O tym samym przypomina leżące obok drzewko palmowe.

Inny maryjny symbol, zwierciadło (znany m.in. z Litanii Loretańskiej - "Zwierciadło Sprawiedliwości"), oznaczający, że Madonna jest odbiciem wszelkich cnót, artysta umieścił w dole obrazu, na środku, ukryte między chmurami.

Postaci Matki Bożej towarzyszą też dwa symbole zaczerpnięte z Apokalipsy św. Jana. Nad głową Maryi jest korona z gwiazd, a za Jej stopami widać księżyc. ("Niewiasta obleczona w słońce i księżyc u jej stóp, a na głowie jej korona z gwiazd dwunastu" - Ap 12,1).

Symbole z Apokalipsy artysta umieścił dyskretnie (księżyc z tyłu, gwiazdy korony słabo widoczne na jasnym tle), aby nie zdominowały obrazu. Najważniejszymi symbolami dzieła są bowiem gołąb nad głową Matki Bożej i kula ziemska z wężem pod Jej stopami.

Tiepolo "skąpał" scenę Niepokalanego Poczęcia w żółtawym świetle, stwarzającym wrażenie nadnaturalnego.

Kompozycja dzieła jest dynamiczna. Decydują o tym rozwiane szaty Najświętszej Maryi Panny, a przede wszystkim rozmieszczone nieregularnie ze wszystkich stron aniołki, nadające przedstawieniu lekkość.

Leszek Śliwa

Tygodnik Katolicki "Gość Niedzielny" Nr 18 - 30 kwietnia 2006r.

góra

<< do w ramach
.